Afbeelding: Mensgericht onderzoek over neurodiversiteit, door Clément Meyer
We bevinden ons in een wereld vol diversiteit en die voortdurend onderhevig is aan verandering. Samen staan we voor de uitdagingen die dit met zich meebrengt: het is van belang om ervoor te zorgen dat iedereen mee kan doen en blijven doen. Inclusive design is een ontwerpaanpak die dit nastreeft. In dit artikel ontdek je wat inclusive design precies betekent en waarom het een onmisbare benadering is in onze snel veranderende moderne samenleving.
• Morele en ethische overwegingen: Inclusive design zorgt ervoor dat producten en diensten toegankelijk zijn voor een diverse groep mensen, ongeacht hun leeftijd, fysieke beperkingen, culturele achtergrond, of andere individuele kenmerken. Zo vormen we een samenleving gebaseerd op gelijkwaardigheid.
•Toekomstbestendigheid: De wereld om ons heen blijft veranderen. Zo blijven nieuwe technologieën zich ontwikkelen, vergrijzen bevolkingsgroepen en hebben we te maken met de gevolgen van klimaatverandering. Dit brengt grote uitdagingen met zich mee. Inclusive design zorgt ervoor dat producten en diensten relevant blijven voor een steeds veranderende bevolking en omgeving.
• Marktuitbreiding: Wanneer producten en diensten voor een breder publiek toegankelijk zijn kan het marktaandeel ervan vergroten.
• Verbeterde gebruikservaring: Inclusive design resulteert vaak in een betere gebruikerservaring voor iedereen, niet alleen voor de mensen met specifieke behoeften. Denk bijvoorbeeld aan ondertiteling bij video's. Dit is niet alleen nuttig voor dove of slechthorende mensen, maar ook voor iedereen in lawaaierige omgevingen.
• Innovatie en creativiteit: Het streven naar inclusive design kan leiden tot innovatieve oplossingen en creatieve benaderingen. Het dwingt ontwerpers om buiten de traditionele kaders te denken en nieuwe manieren te vinden om problemen op te lossen.
Kortom, inclusive design is een waardevolle benadering van ontwerpen die de diversiteit van mensen weerspiegelt en waardeert.
Hoe zie je inclusive design terug in de wereld om ons heen?
We spraken met twee ontwerpers uit het Fundamentals netwerk, die werken met de principes van inclusive design. Juup de Kanter werkt als ontwerper van ontmoetingen en Gerjanne van Gink is product designer, met een focus op innovatie in de zorg.
Juup Laarman-de Kanter is ruim 20 jaar werkzaam in de onderwijssector en expert op het gebied van realiseren van impactvolle ontmoetingen. We gingen met Juup in gesprek over hoe zij inclusive design toepast bij evenementen. Juup is ervan overtuigd dat je betere uitkomsten krijgt als iedereen een bijdrage levert. Bijvoorbeeld bij brainstormsessies op evenementen delen extraverte mensen gemiddeld sneller hun mening en hebben introverte mensen eerder de neiging om de gedachten voor zich te houden. Terwijl er dan waardevolle input wordt gemist. Dit is jammer, introverten kunnen vaak waardevolle input hebben zoals dingen overzien, waardevolle kennis hebben over een onderwerp en informatie ordenen. Juup vertelt: “Bij inclusive design gaat het om je welkom voelen, gezien worden en toegankelijkheid’’. Er zijn meerdere manieren hoe je tijdens een evenement introverte mensen welkom kan laten voelen. Voorbeelden hiervan zijn ‘white spaces’ en verschillende opties voor werkvormen.
“Een terugkerende uitdaging bij het organiseren van events, is om voldoende lucht of ‘white space’ in het programma te organiseren. Dit komt doordat enthousiaste organisatoren hun programma’s vaak zo vol mogelijk maken.” Juup legt uit dat deze white spaces introverten juist de ruimte geven om informatie tot zich te kunnen nemen en dat de extrovert een vraag kan stellen of contact met iemand kan leggen. Dit draagt ook weer bij aan het welkom laten voelen van doelgroepen met verschillende behoeftes.
Juup experimenteerde ook met het aanbieden van verschillende werkvormen tijdens EMEC (European Meeting and Event Conference). Mensen kregen dezelfde werkvorm maar in een andere setting, waardoor deze heel anders voelde en een ander effect had. Bij de entree werd de bezoekers gevraagd hoe zij de informatie tot zich willen nemen; luisterend op een stoel, met de informatie aan de slag bij de hoge tafels of in een sociale setting op de bank. Zo kon iedereen zelf kiezen op welke manier zij de informatie wilden ontvangen. De reacties waren lovend: ‘’Ik heb heerlijk geluisterd’’ of juist “het was heel fijn om direct met de stof aan de slag te kunnen"'.
Product designer en gezondheidsinnovator Gerjanne van Gink gebruikt inclusive design om oplossingen te vinden voor maatschappelijke vraagstukken. Een voorbeeld hiervan is het ‘vergeet-mij-niet-pad’. Samen met landschapsarchitect Sanne Janssen ontwikkelde Gerjanne dit tijdens hun deelname aan het project ‘Dementie in de Openbare Ruimte’ van het Stimuleringsfonds en de gemeente Rotterdam. De vraag was iets te ontwerpen voor mensen met dementie. Het resultaat: het vergeet-mij-niet-pad dat meer bewustzijn creëert en aandacht voor mensen met dementie. Het ontwerp bestaat uit blauwe vergeetmijnietjes op de grond: als route, oversteekplaats of bij binnenkomst in de wijk.
Afbeelding: 'Vergeet-me-niet-pad', door Gerjanne van Gink
Volgens Gerjanne is het erg belangrijk om ervoor te zorgen dat mensen zich gehoord en gelijkwaardig voelen. Gedurende het hele ontwerpproces van het vergeet-mij-niet-pad was dit een focuspunt voor haar. De eerste fase van het ontwerpproces bestond uit het verdiepen in de doelgroep. “De taal die je gebruikt is erg bepalend voor of iemand zich gelijkwaardig behandeld voelt. Zo is het voor iemand met (beginnende) dementie bijvoorbeeld onprettig om de situatie te benadrukken.” ligt Gerjanne toe.
Inclusive design omvat verschillende principes en richtlijnen, we lichten hier enkele toe:
• Betrek de gebruiker bij het ontwerpproces: Het betrekken van een diverse groep gebruikers in het ontwerpproces is essentieel. Hun feedback en inzichten kunnen helpen bij het identificeren van problemen en het verbeteren van de bruikbaarheid.
• Diversiteit erkennen en waarderen: Inclusive design erkent de diversiteit van mensen. Het streeft ernaar om rekening te houden met verschillende behoeften, vaardigheden, culturen en achtergronden.
• Flexibiliteit: Inclusive design houdt rekening met de veranderende behoeften van gebruikers over de tijd. Producten, diensten en omgevingen moeten aanpasbaar zijn en tegemoet komen bij verschillende levensfases.
• Eenvoud en helderheid: Ontwerpen moeten eenvoudig zijn, met begrijpelijke instructies en informatie. Overbodige complexiteit moet vermeden worden om verwarring te minimaliseren.
• One size fits all: Inclusive design heeft als uitgangspunt dat zoveel mogelijk mensen gebruik kunnen maken van het ontwerp, zonder de noodzaak van aanpassingen of personalisatie.
Bij Fundamentals verbinden we opdrachtgevers met vraagstukken op het gebied van inclusive design, met creatieve professionals. Daarnaast koppelen we onderwijs en opdrachtgevers aan elkaar in de leer- en ontwikkelprogramma's die wij ontwikkelen en faciliteren.
Wil je met ons sparren over dit onderwerp? Neem dancontact op.
